Thai Progressive Rock Community

มีมั้ยครับ? หรือใครพอจะนึกออกบ้าง? แผ่นเสียงแนว progressive rock ที่มีคุณภาพเสียงดี ระดับ audiophile ฯลฯ ถ้ามีคอมเมนต์ด้วยว่าเสียงดีอย่างไรก็ยิ่งดี

ว่ากันมาเลยครับ

ประเดิมด้วยยาสามัญประจำบ้านที่คอเพลงร็อคทั้งขาประจำและขาจร ทั้ง progressive และ nonprogressive แทบจะไม่มีใครเลยกระมังที่ไม่รู้จักอัลบั้มมหัศจรรย์หนึ่งในประวัติศาสตร์วงการเพลงชุดนี้ที่แจ้งเกิดให้กับ Alan Parsons ในฐานะเอนยิเนียร์ฝีมือเลิศ ตั้งแต่ออกอัลบั้มนี้มาเมื่อปี 1973 ผมนับไม่ถูกหรอกครับว่ามีการรีอิชชู่ รีมาสเตอร์ ออกแผ่นเสียงและแผ่นซีดีฉลองครบรอบวาระโน่นวาระนี่ 20 ปี 25 ปี 30 ปี ฯลฯ ไปแล้วกี่หน (ต้องไปดูเว็บ discogs) ผมเชื่อว่าแค่ผลงานนี้เพียงชุดเดียวก็สามารถทำให้สมาชิกวงรวยได้ อยู่กันสบายตลอดชาติ และเป็นอัลบั้มที่พวก audiophile ที่คลั่งไคล้มิติและ sound stage ยังต้องเหลียวมามอง นี่คือ The Dark Side of the Moon (1973) ของ Pink Floyd จับตาดูกันนะครับ ปี 2023 อีกสามปีข้างหน้า เขาต้องออกแผ่นเสียงและซีดีฉลองครบรอบ 50 ปีของอัลบั้มชุดนี้แน่นอน

เครดิตภาพ www.vintageprog.com

(http://www.vintageprog.com/pink3.jpg)

ก่อนจะไปกันต่อ ผมขออธิบายก่อนว่า "เสียงดี" นั้นเป็นอย่างไร เพราะบางท่านหรือหลายท่านที่เสพ "ดนตรี" อย่างเดียว ไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่อง "เสียง" คงอาจจะงงและสงสัยว่า ร็อคมันต้องมีเสียงดีด้วยเหรอ เพราะธรรมชาติของมันคือความดิบ คำตอบคือ มีครับ แต่โดยส่วนใหญ่ โปรดิวเซอร์และ engineer เพลงร็อค โดยเฉพาะรุ่นช่วงปี 1960s เรื่อยมานั้น มีไม่มากหรอกครับที่ให้ความสำคัญและพิถีพิถันอย่างแท้จริงต่อคุณภาพเสียงของผลงานหรืออัลบั้มที่พวกเขาดูแลการผลิต ซึ่งบางทีอาจมีปัจจัยอื่นร่วมอยู่ด้วย เช่น คุณภาพมาสเตอร์เทปและข้อจำกัดของอุปกรณ์ที่ใช้ในการบันทึกเสียงในยุคนั้น ดังนั้น ในแง่คุณภาพเสียงในฐานะ audiophile เพลงร็อคส่วนใหญ่สอบไม่ผ่านหรอกครับ ยกตัวอย่าง คุณภาพเสียงของผลงานของ Mike Oldfield และ Genesis ในยุค 1970s แทบจะทุกชุด ในสายตา (หู) ของผม ผมให้ "สอบตก" ในขณะที่ผลงานของ Yes เช่น Fragile, Close to the Edge, Tales from Topographic Oceans ภายใต้การดูแลของ Eddie Efford ผมว่าเป็นผลงานดนตรีที่มีรูปร่าง มีมิติ ความตื้น ลึก หนา เสียงดนตรีมีเนื้อมีหนัง มีทรวดทรงเหมือนจับต้องได้ ไม่บอบบาง ฯลฯ อธิบายอย่างนี้ ถ้ายังไม่เข้าใจ ก็ลองไป "ทำการบ้าน" ดูนะครับ 555

Yes - Fragile, Close to the Edge, Tales from Topographic Oceans
Supertramp - Crime of the Century, Breakfast in America
Los Canarios - Ciclos (2LP)
Le Orme - Uomo Di Pezza
The Alan Parsons Project - I Robot
Rush - Moving Pictures
Emerson Lake & Palmer - Emerson Lake & Palmer, Tarkus, Trilogy
Il Balletto di Bronzo - YS

นึกออกแค่นี้ก่อน ถ้ามีอะไรเพิ่มอีก จะเข้ามาเติมครับ

Jane - Fire, Water, Earth & Air
Grobschnitt - Rockpommel's Land
Novalis - Novalis, Sommerabend
Eloy - Dawn, Silent Cries and Mighty Echoes, Colours, Planets, Time to Turn
Locanda Delle Fate - Forse Le Lucciole Non Si Amano Piu
Il Rovescio Della Medaglia - Contaminazione
Ekseption - Beggar Julia's Time Trip
Chris Squire - Fish out of Water
Styx - Equinoxe

ผลงาน progressive rock ของเยอรมันมีจำนวนไม่น้อยที่บันทึกเสียงมาดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่เอนยิเนียร์ Connie Plank (R.I.P.) ยังมีชีวิตอยู่ น่าเสียดายที่เขาอายุสั้นไปหน่อยครับ

Kansas - Leftoverture
Starcastle - Starcastle, Fountains of Light, Citadel
Julian Jay Savarin - Waiters on the Dance
Cirkus - One
Triade - 1998: La Storia di Sabazio
Fusioon - Minorisa
Camel - Mirage, Moonmadness, The Snow Goose
Marillion - Misplaced Childhood
The Enid - Aerie Fairie Nonsense

คราวก่อนผมได้พูดถึงผลงาน progressive rock ของเยอรมันว่ามีจำนวนไม่น้อยที่มีคุณภาพการบันทึกเสียงที่ดีเข้าขั้น คราวนี้จึงนำมาฝากไว้ให้พิจารณาอีกจำนวนหนึ่ง ดนตรีดี ยิ่งถ้าบันทึกเสียงมาดี ฟังแล้วยิ่งมีอรรถรส อิ่มเอมจิตใจ ทำให้อยากหยิบมาฟังอีกครับ

Tangerine Dream - Stratosfear, Cyclone, Force Majeure, Tangram, Hyperborea
Ramses - La Leyla
Grobschnitt - Solar Music (Live)
Epidaurus - Earthly Paradise
Anyone's Daughter - Adonis
SFF - Symphonic Pictures

เคยเห็นผ่าน ๆ นักวิจารณ์บางคนบอกว่าอัลบั้ม The Wall ของ Pink Floyd มีคุณภาพเสียงที่ดี ผมฟังอัลบั้มนี้มาหลายรอบแล้ว ไม่ยักรู้สึกว่าดีอย่างที่วิจารณ์กันไว้ ซึ่งในเรื่องนี้ผมอาจหูไม่ถึงก็ได้ แต่ก็อยากจะบอกว่า เอาแค่เสียงเบสส์ในอัลบั้มชุดนี้ ผมได้ยินแล้วรู้สึกว่าเนื้อเสียงมันฟังดูกลม ๆ แข็ง ๆ และเฟค ๆ อย่างไรชอบกล อัลบั้มชุดนี้ต้องใส่หูฟังมากกว่าจะนั่งกระดิกเท้าฟังผ่านระบบเครื่องเสียงทั่วไป เพราะมีเสียงดังและเสียงเบาสลับกันไป บางทีเบามากเสียจนไม่เข้าใจว่ามันร้องหรือพูดว่าอะไร แล้วจู่ ๆ ต้องตกใจเมื่อมีเสียงเพลงตูมกระหึ่มขึ้นมาฉบับพลัน เพลงแบบนี้ audiophile ส่วนใหญ่คงชอบ แต่ผมประสาทเสีย! และผมก็ไม่นิยมฟังเพลงผ่านหูฟังเสียด้วย สรุป เมื่อเทียบคุณภาพเสียงระหว่าง The Wall กับ DSOTM ผมชอบอย่างหลังมากกว่าครับ

เครดิตภาพ www.gnosis2000.net

(http://www.gnosis2000.net/pics/pinkfloydwall.jpg)

Omega - Time Robber
Mike Oldfield - Amarok (ในบรรดาอัลบั้มทั้งหมดของ Mike Oldfield ผมว่า Amarok โดดเด่นที่สุดในด้านคุณภาพการบันทึกเสียง)
Jean-Michel Jarre ผลงานตั้งแต่ชุดแรกเรื่อยมา บันทึกเสียงดีแทบจะทุกชุด หลายเพลงมีเสียงซินธ์และ ettects โผล่ วูบ ๆ วาบ ๆ ออกลำโพงข้างโน้นทีข้างนี้ที เป็นที่สนุกสนาน (ที่บอกว่า "แทบจะ" ก็เพราะว่าผมไม่ได้ติดตามผลงานระยะหลังของเขา หลังจาก Waiting for Cousteau เป็นต้นมาครับ 555)

Tritonus - Between the Universes
Atila - Intencion, Reviure
Gotic - Escenes
Pulsar - Halloween
Vangelis - Heaven and Hell
Trace - Birds
Rick Van Der Linden and Trace - The White Ladies
Maxophone - Maxophone
Quella Vecchia Locanda - Quella Vecchia Locanda
Goblin - Roller, Suspiria (OST), Zombi (Dawn of the Dead) OST, Il Fantastico Viaggio del “Bagarozzo” Mark

อัลบั้มชุดแรกของ Ambrosia วงอเมริกัน โพรเกรสสีฟว์ ร็อค ออกเมื่อปี 1975 มี Alan Parsons เป็น producer และมิกซ์เสียง เคยได้รับเสนอชื่อเข้ารับรางวัลแกรมมี่ในฐานะผลงานบันทึกเสียงยอดเยี่ยม แต่ก่อนผมเคยได้ยินเพลง Drink of Water เล่นออกอากาศในรายการ Top Teen Talent ของคุณวิฑูรย์ วทัญญู อยู่ออกบ่อย รู้สึกเฉย ๆ ปัจจุบันได้ยินเพลงนี้อีกที รู้สึกขนลุก เพราะคุณภาพเสียงดีมาก เคยเจอแผ่นเสียงนานมาแล้ว แต่ไม่ซื้อ เพราะสภาพเยินมากเกินกว่าจะเล่นได้ และผลงานชุดแรกนี้ดูเหมือนจะหายากกว่าชุดที่สองด้วยครับ

เครดิตภาพ www.progarchives.com

(http://www.progarchives.com/progressive_rock_discography_covers/899/cover_241472452018_r.jpg)

U.K. - Danger Money (E.G. Special Edition)
Aphrodite's Child - 666 (Virtigo, 2LP)
Vangelis - Spiral, Albedo 0.39, Beaubourg, Soil Festivities

โดยทั่วไป แผ่นเสียงที่ออกภายใต้สังกัดหรือ label ที่มีชื่อเสียงในการบันทึกเสียงหรือทำมาสเตอร์ เช่น EMI, RCA, Virtigo (Philips/Phonogram), Columbia, Warner Bros. ฯลฯ มักจะมีคุณภาพเสียงดี แต่ก็ไม่เสมอไป ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น ๆ ด้วย เช่น ฝีมือของวิศวกรบันทึกเสียง เทคโนโลยี อุปกรณ์ เครื่องมือที่ใช้ ฯลฯ ครับ

เมื่อวานผมได้ฟัง Tales From Topographic Oceans (2LP) ของ Yes ไปอีกรอบหนึ่ง แผ่นเสียงที่ฟังเป็นแผ่นญี่ปุ่นหรือ Japanese copy ซึ่งคนทั่วไปมักจะคิดกันว่าจะต้องเสียงดี แต่ผมรู้สึกว่าแผ่นญี่ปุ่นชุดนี้มีคุณภาพเสียงสู้แผ่นทำในอเมริกาหรืออังกฤษไม่ได้ (ผมมีทั้งแผ่นอเมริกาและอังกฤษอยู่ด้วย) เพราะเสียงย่านความถี่ต่ำคือเสียงเบสส์นั้นฟังดูอับทึบ เบลอ ๆ เลอะ ๆ อย่างไรชอบกล แต่ฟังโดยรวมแบบไม่จับผิดก็ยังโอเค พอใช้ได้อยู่ครับ (หูของผมมันหาเรื่องเอง 5555) picture label กลางแผ่น พื้นเป็นสีขาว เหมือนสีพื้น label ของแผ่นเยอรมัน ไม่ใช่ label ที่พื้นเป็นสีน้ำเงินทึบเหมือนแผ่นอเมริกาและอังกฤษ ผมจึงสงสัยว่าแผ่นญี่ปุ่นใช้มาสเตอร์เดียวกันกับแผ่นเยอรมันหรือเปล่า เสียงจึงได้ออกมาแบบนี้ แต่ผมอาจจะคิดไปเองก็ได้ ที่บรรยายมานี้เพียงเพื่อจะบอกว่าไม่เสมอไปหรอกครับที่แผ่นเสียงญี่ปุ่นทุกแผ่นจะต้องมีคุณภาพเสียงที่ดี แต่ในกรณีของ Tales From... ถ้าฟังแบบไม่จับผิดนักก็ถือว่าคุณภาพเสียงใช้ได้อยู่ ที่สำคัญผมชอบปกแผ่นเสียงญี่ปุ่น เพราะจับดูแล้วแข็งแรงดีครับ :D

ไม่เคยคิดมาก่อนว่าอัลบั้ม From The Full Moon Story หรือ Full Moon Story หรือ Daichi (1979) ของ Kitaro จะมีคุณภาพเสียงที่ดีและเป็นที่นิยมชมชอบของพวก audiophiles แต่ผมว่าผลงานชุดอื่น ๆ ของ Kitaro ที่ออกไล่ ๆ กันตั้งแต่ชุดแรก (Ten Kai หรือ Astral Trip (1978)) เรื่อยมาจนถึงช่วงต้นถึงกลางปี 1980s เสียงดีแทบจะทั้งนั้น ซึ่งแสดงให้เห็นถึงฝีมือของ producer และวิศวกรบันทึกเสียงครับ

เครดิตภาพ www.cue-records.com

(https://www.cue-records.com/images/product_images/info_images/kitaro_from_the_full.jpg)

Tangerine Dream - Logos Live at the Dominion
แผ่นเสียงทำในอังกฤษ ปั๊มเก่า เสียงดีมาก มิติ ความลึก และไดนามิกดีเยี่ยม เผลอ ๆ ดีกว่าแผ่นเยอรมันเสียอีก

เครดิตภาพ www.gnosis2000.net

(http://www.gnosis2000.net/pics/tdlogos.jpg)

สมมติฐานว่าแผ่นเสียงเวอร์ชั่นเสียงดีที่สุดต้องผลิตในประเทศที่เป็นถิ่นฐานบ้านเกิดของศิลปินหรือวงนั้น ๆ ส่วนใหญ่มักจะเป็นจริง แต่บ่อยครั้งก็มีข้อยกเว้น อย่าง Kansas วง progressive rock สายเลือดแยงกี้ ผมฟังชุด Leftoverture แผ่นทำในอเมริกาโดยเทียบกับแผ่นญี่ปุ่น แผ่นอเมริกาให้เสียงที่ดิบ สด ลึก และมีบอดี้ ไดนามิคกระแทกกระทั้นดีมาก เพลง Carry On Wayward Son พอขึ้นต้นมานี่สมกับฉายา "แคนซัสผู้คึกคะนอง" ที่ดีเจสมัยก่อนตั้งไว้ให้กับวงนี้เลย ในขณะที่แผ่นญี่ปุ่นให้เสียงที่สะอาด สดใส แต่เนื้อเสียงโดยรวมดูบอบบางไปนิดเมื่อเทียบกับแผ่นอเมริกา ผมชอบทั้งสองเวอร์ชั่น แต่ชอบแผ่นอเมริกามากกว่า รวมทั้งแผ่นเสียงของ Kansas ชุดอื่น ๆ ที่ทำในอเมริกาด้วยครับ 5555

เครดิตภาพ http://vintageprog.com/

(http://vintageprog.com/kansas4.jpg)

Yes - Fragile (1971)

ผมได้แผ่นเสียงปั๊มเก่าของอัลบั้มชุดนี้ซึ่งทำในอเมริกา รหัส SD 7211 หรืออะไรประมาณนี้ เปิดฟังเพลงแรก Roundabout เสียงรูดสายกีตาร์ของ Steve Howe ได้ยินแล้วขนลุกเลย เพราะมันชัดเจนมากและมีน้ำหนัก เสียงกระตุกสายเบสส์ของ Chris Squire ก็ชัดเจนและลื่นไหล และเสียงไม้เคาะหนังกลองของ Bill Bruford ก็มีน้ำหนัก มีแรงกระแทกและเป็นตัวเป็นตน และเท่าที่จำได้ แผ่นเสียงญี่ปุ่นปั๊มเก่าแคตะล็อกนัมเบอร์สี่ตัว ซึ่งผลิตโดย Warner-Pioneer ก็เสียงดีใช้ได้เช่นกัน เอาไว้จะขุดมาฟังเทียบกับแผ่น เมด อิน ยูเอสเอ ครับ 5555 :D

เครดิตภาพ http://vintageprog.com

(http://vintageprog.com/yes4.jpg)